Antibiotica bij urineweginfectie

Een urineweginfectie – vaak simpelweg een blaasontsteking genoemd – kan ontzettend vervelend zijn. Stekende pijn bij het plassen, constant het gevoel dat je moet, branderigheid of zelfs bloed in de urine… Het zijn signalen die je serieus moet nemen. Gelukkig is een urineweginfectie in de meeste gevallen goed te behandelen, vaak met antibiotica.

Maar wanneer zijn antibiotica echt nodig? Hoe snel werken ze? En wat als je steeds opnieuw klachten krijgt? In deze blog leggen we het allemaal rustig uit, zodat jij weet waar je aan toe bent.

Wat is een urineweginfectie?

Een urineweginfectie is een ontsteking ergens in je urinewegen: meestal in de blaas, maar het kan ook gaan om de urineleiders, de plasbuis of de nieren. De oorzaak is vaak een bacterie, meestal Escherichia coli (E. coli), die van nature in je darmen leeft, maar via de plasbuis in je blaas terechtkomt.

Typische klachten zijn:

• branderig gevoel of pijn bij het plassen,
• vaak kleine beetjes moeten plassen,
• troebele of sterk ruikende urine,
• pijn in je onderbuik of onderrug,
• soms lichte koorts of bloed in de urine.

Bij nierbekkenontsteking (een ernstigere vorm) kun je ook last hebben van hoge koorts, koude rillingen en misselijkheid.

Wanneer zijn antibiotica nodig?

Niet iedere urineweginfectie hoeft meteen met antibiotica behandeld te worden. Soms verdwijnen lichte klachten vanzelf, vooral bij jonge, gezonde vrouwen. Toch zijn er situaties waarin antibiotica wél noodzakelijk zijn, omdat de kans op complicaties anders te groot wordt. Je krijgt meestal antibiotica bij:

• een duidelijke blaasontsteking met aanhoudende klachten;
• herhaalde infecties (meer dan 3 per jaar);
• zwangerschap;
• een verminderde weerstand (bijvoorbeeld door diabetes);
• nierbekkenontsteking;
• een infectie bij mannen of kinderen.

De arts baseert het behandelplan op je klachten, medische voorgeschiedenis en soms een urinekweek.

Welke antibiotica worden voorgeschreven?

De meest voorgeschreven antibiotica bij urineweginfecties zijn:

• Nitrofurantoïne – vaak 2 tot 4 keer per dag, 5 tot 7 dagen lang. Vooral effectief bij blaasontsteking.
• Fosfomycine – een éénmalige dosis van 3 gram. Handig bij milde infecties of bij wie moeite heeft met slikken.
• Trimethoprim – meestal 1x per dag voor 3 tot 5 dagen. Wordt minder vaak gebruikt door toenemende resistentie.
• Amoxicilline-clavulaanzuur – bij uitgebreidere infecties of bij een kweek die gevoelig is.
• Ciprofloxacine – vooral bij een nierbekkenontsteking of bij resistentie tegen andere middelen.

De keuze van het antibioticum hangt onder andere af van de ernst van je klachten, je medische achtergrond, en of je zwanger bent.

Hoe snel werken antibiotica?

Veel mensen voelen zich binnen één tot twee dagen na het starten van antibiotica al beter. Dat is fijn, maar het is géén reden om te stoppen met de kuur. Het is belangrijk dat je de volledige voorgeschreven dosis blijft innemen. Zo voorkom je dat de bacteriën terugkomen of resistent worden.

Let op: Bij een nierbekkenontsteking kan het herstel wat langer duren. Heb je koorts of flankpijn? Geef dit altijd door aan je arts.

Wat kun je zelf doen tijdens de behandeling?

Naast het nemen van antibiotica zijn er een aantal dingen die je zelf kunt doen om het herstel te ondersteunen:

• Drink voldoende water – dit helpt om de bacteriën sneller uit te spoelen.
• Plas volledig uit – neem de tijd, ook als je maar een beetje hoeft.
• Ga direct plassen na seks – dit verkleint de kans dat bacteriën opstijgen.
• Gebruik geen vaginale sprays of zeep intern – die kunnen het natuurlijke evenwicht verstoren.
• Zorg voor warmte – een kruik op je onderbuik kan de pijn verlichten.

Wat als je vaak een blaasontsteking hebt?

Als je meerdere keren per jaar een urineweginfectie hebt, spreken we van een recidiverende infectie. Dat kan verschillende oorzaken hebben:

• kortere plasbuis (vooral bij vrouwen),
• onvoldoende uitplassen,
• hormonale schommelingen (bijv. rond de menopauze),
• gebruik van zaaddodende middelen,
• medische afwijkingen of blaasproblemen.

In dat geval bespreekt de arts soms een onderhoudskuur, het tijdelijk preventief slikken van antibiotica na seks, of het inzetten van vaginale oestrogenen (bij vrouwen in de overgang).

Lees hier meer informatie over de specifieke antibiotica voor een blaasontsteking.

Wanneer moet je terug naar de arts?

Neem opnieuw contact op met je arts als je:

• na 2 dagen antibiotica nog steeds klachten hebt;
• je koorts krijgt of deze blijft aanhouden;
• pijn krijgt in je zij of bovenrug (mogelijk nierbekkenontsteking);
• misselijk wordt of gaat overgeven;
• allergische reacties ervaart (uitslag, jeuk, benauwdheid).

Ook bij twijfel mag je altijd bellen. Je kent je eigen lichaam het best.

Veelgestelde vragen

Kun je een blaasontsteking zelf behandelen?

Een milde infectie bij een verder gezonde vrouw kan soms vanzelf overgaan, zeker met veel drinken en rust. Blijven klachten langer dan twee dagen aanhouden? Dan is antibiotica meestal nodig.

Zijn antibiotica altijd nodig?

Nee, niet altijd. Maar bij heftige of terugkerende klachten, zwangerschap, kinderen of mannen is behandelen vrijwel altijd verstandig.

Kun je een urineweginfectie voorkomen?

Volledig voorkomen lukt helaas niet altijd. Wel kun je het risico verkleinen door veel te drinken, goed uit te plassen, na het vrijen naar de wc te gaan en agressieve producten in de schaamstreek te vermijden.

Wees alert op je klachten

Een urineweginfectie kan vervelend zijn, maar is meestal goed te behandelen – zeker als je er op tijd bij bent. Antibiotica helpen om de bacteriën snel aan te pakken, mits je ze op de juiste manier gebruikt. Voel je je ziek, blijf je klachten houden of ben je zwanger? Neem dan altijd contact op met een arts. Bij EurMedi vind je betrouwbare informatie over infecties, behandelingen en medicijnen. Zo weet je precies waar je aan toe bent – zonder eindeloos te moeten zoeken of twijfelen. Je gezondheid begint met goede kennis.