Wat zijn antibiotica?

​​Je hebt vast wel eens gehoord van antibiotica, maar wat zijn deze middelen precies? Antibiotica zijn krachtige medicijnen die infecties veroorzaakt door bacteriën bestrijden. Ze helpen om de groei van bacteriën te stoppen of om ze helemaal te doden. Antibiotica behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen en hebben miljoenen levens gered sinds hun ontdekking. In deze blog duiken we dieper in op wat antibiotica zijn, hoe ze werken, de verschillende soorten, de bijwerkingen en hoe je resistentie kunt voorkomen.

Hoe werken antibiotica?

Antibiotica werken door het aanvallen van bacteriën op verschillende manieren. Afhankelijk van hun type en werkingsmechanisme, kunnen antibiotica bacteriën doden (bactericide) of hun groei stoppen (bacteriostatisch). Hier zijn enkele manieren waarop antibiotica kunnen werken:

• Celwand afbraak: Sommige antibiotica, zoals penicilline, werken door de celwand van bacteriën aan te vallen. Hierdoor worden de bacteriën kwetsbaar en kunnen ze uiteindelijk sterven.
• Eiwitsynthese remmen: Andere antibiotica, zoals tetracycline, stoppen de bacteriën in hun vermogen om eiwitten aan te maken, die essentieel zijn voor hun overleving.
• DNA replicatie stoppen: Sommige antibiotica remmen de bacteriën in hun vermogen om DNA te repliceren, wat resulteert in het stoppen van hun groei en vermenigvuldiging.

Soorten antibiotica

Er zijn verschillende soorten antibiotica die elk op hun eigen manier werken. De meest voorkomende groepen antibiotica zijn:

• Penicillines: Deze groep is een van de eerste ontdekte (in 1928) en meest gebruikte antibiotica. Ze zijn effectief tegen veel verschillende soorten bacteriën.
• Cephalosporines: Deze lijken op penicillines en zijn vaak effectief tegen een bredere reeks bacteriën.
• Macroliden: Deze groep wordt vaak gebruikt voor mensen die allergisch zijn voor penicillines. Ze zijn effectief tegen bacteriële infecties zoals longontsteking.
• Fluoroquinolonen: Deze antibiotica worden vaak gebruikt voor meer ernstige bacteriële infecties.
• Tetracyclines: Deze worden vaak gebruikt voor de behandeling van acne, urineweginfecties en maag-darm infecties.

Bijwerkingen van antibiotica

Hoewel antibiotica zeer effectief zijn in het bestrijden van bacteriële infecties, kunnen ze ook bijwerkingen veroorzaken. De meest voorkomende bijwerkingen zijn gastro-intestinale klachten (darmklachten), zoals misselijkheid, diarree en buikpijn. Andere mogelijke bijwerkingen kunnen zijn:

• Huiduitslag of allergische reacties
• Schimmelinfecties, zoals vaginale schimmelinfecties of spruw
• Verstoring van de balans van goede bacteriën in je darm

Het is belangrijk om altijd de bijsluiter te lezen en je arts te raadplegen als je last krijgt van ernstige bijwerkingen.

Antibiotica en resistentie

Een van de grootste problemen in de moderne geneeskunde is antibioticaresistentie. Dit gebeurt wanneer bacteriën veranderen en ongevoelig worden voor de antibiotica die bedoeld zijn om ze te doden. Dit kan ernstige gevolgen hebben, omdat infecties die ooit gemakkelijk te behandelen waren, ineens levensbedreigend kunnen worden. Hier zijn enkele manieren om resistentie te voorkomen:

• Voltooi de kuur: Zorg ervoor dat je altijd de volledige kuur van antibiotica afmaakt, zelfs als je je beter voelt. Dit voorkomt dat sommige bacteriën overleven en resistent worden.
• Beperk gebruik: Gebruik antibiotica alleen wanneer het echt nodig is. Veel infecties, zoals verkoudheden en griep, worden veroorzaakt door virussen, waar antibiotica niet tegenwerken.
• Voorkom zelfmedicatie: Neem nooit antibiotica zonder recept van een arts. Ongecontroleerd gebruik kan bijdragen aan resistentie.
• Hygiëne: Goede hygiënepraktijken, zoals regelmatig handen wassen, kunnen de verspreiding van infecties helpen voorkomen, waardoor minder antibiotica nodig zijn.

Wanneer moet je antibiotica gebruiken?

Antibiotica zijn specifiek bedoeld voor bacteriële infecties. Hier zijn enkele situaties waarin antibiotica meestal nodig zijn:

• Ernstige bacteriële infecties: zoals longontsteking, meningitis en sepsis.
• Specifieke chronische aandoeningen: zoals bronchitis bij mensen met chronische obstructieve longziekte (COPD).
• Postoperatief en verwondingen: om infecties te voorkomen bij geopereerden of bij ernstige wonden.

Raadpleeg altijd je arts om vast te stellen of antibiotica voor jouw specifieke situatie nodig zijn.

Conclusie over wat zijn antibiotica

Antibiotica zijn levensreddende medicijnen die bacteriële infecties effectief kunnen bestrijden. Het begrijpen van hoe ze werken, de verschillende soorten, de mogelijke bijwerkingen en de manieren om resistentie te voorkomen, kan je helpen om ze correct en veilig te gebruiken. Onthoud, het is altijd belangrijk om je arts te raadplegen voordat je antibiotica gebruikt.

Wil je meer weten of twijfel je over je medicijngebruik? Raadpleeg je huisarts voor betrouwbaar medisch advies. Je gezondheid is immers in jouw handen, dus neem geen risico’s en gebruik medicijnen verantwoord.