Als je astma hebt, is de kans groot dat je wel een astma puffer in huis hebt. Misschien noem je ’m je ‘blauwe puffer’ of herken je ’m aan het paarse doosje. Maar wist je dat er meerdere soorten astma puffers bestaan, elk met een andere kleur én functie? In de praktijk gebruiken we die …
Als je astma hebt, is de kans groot dat je wel een astma puffer in huis hebt. Misschien noem je ’m je ‘blauwe puffer’ of herken je ’m aan het paarse doosje. Maar wist je dat er meerdere soorten astma puffers bestaan, elk met een andere kleur én functie?
In de praktijk gebruiken we die kleuren om snel te weten waarvoor een puffer dient. Een blauwe gebruik je meestal bij benauwdheid, een bruine neem je dagelijks als onderhoud. Maar wat doet een rode, roze of oranje puffer precies? En welke merken horen daarbij?
In deze blog leggen we je op een simpele manier uit wat het verschil is tussen al die astma puffers, welke werkzame stoffen erin zitten en waarvoor je ze gebruikt.
Waarom hebben astma puffers verschillende kleuren?
Als je ooit meerdere puffers in je medicijnkastje hebt gehad, is je vast iets opgevallen: ze hebben allemaal een andere kleur. Blauw, bruin, rood, paars… maar waarom eigenlijk?
Die kleuren astma puffers zijn er niet zomaar. Ze helpen jou (en ook zorgverleners) snel te herkennen welk type medicijn je gebruikt. Elke kleur staat namelijk voor een bepaalde werking. Denk aan een snelwerkende puffer die je gebruikt bij benauwdheid (zoals de blauwe) of een onderhoudspuffer die je dagelijks neemt om ontstekingen te voorkomen (zoals de bruine).
Handig om te weten: de kleuren van astma puffers zijn geen officiële medische standaard. In Nederland wordt er wel veel gebruikgemaakt van vaste kleurcodes, zodat het voor patiënten overzichtelijk blijft. In andere landen kunnen de kleuren of verpakkingen soms afwijken. Kijk dus altijd naar de naam of de werkzame stof op het etiket als je twijfelt, of vraag advies aan je arts of apotheker.
Klaar om te ontdekken wat elke kleur precies betekent? Laten we beginnen met de bekendste van allemaal: de blauwe puffer.
Wat is de blauwe astma puffer?
De blauwe astma puffer is waarschijnlijk de bekendste van allemaal. Deze gebruik je wanneer je ineens benauwd wordt of een piepende ademhaling hebt. Hij werkt snel en zorgt ervoor dat je luchtwegen zich binnen enkele minuten weer openen. Daarom wordt deze ook wel een ‘verlichtingspuffer’ of ‘reliever’ genoemd.
Wat zit erin?
De werkzame stof in de blauwe puffer is meestal salbutamol of soms terbutaline. Deze stoffen behoren tot de groep van de kortwerkende bèta-2-agonisten (SABA’s). Ze zorgen ervoor dat de spiertjes rondom je luchtwegen ontspannen, waardoor je makkelijker kunt ademen.
Wanneer gebruik je de blauwe astma puffer?
- Bij plotselinge benauwdheid of kortademigheid
- Voor het sporten, als je weet dat inspanning je klachten uitlokt
- Als ‘noodpuffer’ naast je dagelijkse onderhoudsmedicatie
Maar let op: als je deze puffer vaker dan twee keer per week nodig hebt, is dat een teken dat je astma niet goed onder controle is. Neem dan contact op met je arts.
Merken van de blauwe puffer
Ventolin (salbutamol)
Ventolin is een bekende blauwe puffer die snel verlichting geeft bij benauwdheid of kortademigheid. Het bevat de werkzame stof salbutamol, een luchtwegverwijder die je luchtwegen binnen enkele minuten opent. Je gebruikt Ventolin als noodmedicatie, bijvoorbeeld bij een astma-aanval of vóór het sporten als je weet dat je klachten kunt krijgen.
Serevent (salmeterol)
Serevent is een puffer met de werkzame stof salmeterol, een langwerkende luchtwegverwijder (LABA). Je gebruikt ’m om je luchtwegen langdurig open te houden — vaak tot wel 12 uur. Serevent werkt niet direct bij acute benauwdheid, en mag nooit alleen worden gebruikt bij astma. Je neemt ’m altijd samen met een ontstekingsremmer, zoals een bruine puffer of combinatiepuffer.
Airomir is net als Ventolin een blauwe puffer met de werkzame stof salbutamol. Het helpt snel bij plotselinge benauwdheid door je luchtwegen te openen. Je voelt meestal binnen een paar minuten al verlichting. Airomir gebruik je alleen bij klachten of vlak vóór een inspanning die benauwdheid kan uitlokken, zoals sporten.
Bricanyl (terbutaline)
Bricanyl is een blauwe puffer die je helpt bij benauwdheid en piepende ademhaling. Het bevat de werkzame stof terbutaline, een luchtwegverwijder die je luchtwegen snel wijder maakt. Bricanyl werkt meestal binnen 5 minuten en wordt gebruikt bij plotselinge astmaklachten of ter voorkoming van klachten bij inspanning.
Net als bij andere noodpuffers geldt: heb je ’m vaker dan twee keer per week nodig? Bespreek het dan met je arts, want dat kan betekenen dat je astma beter afgesteld moet worden.
Deze puffers zijn meestal verkrijgbaar als dosisaerosol of als poederinhalator.
Mogelijke bijwerkingen
Hoewel de meeste mensen er weinig last van hebben, kun je soms bijwerkingen ervaren zoals:
- Trillende handen
- Hartkloppingen
- Een opgejaagd gevoel
Deze klachten zijn meestal tijdelijk en verdwijnen vanzelf.
Bron: Apotheek.nl over Salbutamol
Wat is de bruine astma puffer?
Waar de blauwe puffer je helpt op het moment dat je benauwd bent, is de bruine puffer bedoeld voor de lange termijn. Deze gebruik je dagelijks om je luchtwegen rustig te houden en ontstekingen te verminderen. Je merkt misschien niet direct effect, maar op de lange termijn is dit een van de belangrijkste puffers bij astma.
Wat doet de bruine astma puffer precies?
De bruine astma puffer bevat corticosteroïden, een soort ontstekingsremmer. Deze stof zorgt ervoor dat je luchtwegen minder snel geprikkeld raken en minder slijm aanmaken. Hierdoor krijg je minder vaak last van astma-aanvallen.
Belangrijk: deze puffer werkt niet direct. Je moet ’m elke dag gebruiken, ook als je geen klachten hebt. Alleen zo bouw je de werking goed op.
Werkzame stoffen in bruine puffers
- Beclometason
- Budesonide
- Fluticason
Merken van bruine puffers
Qvar (beclometason)
Qvar is een bruine puffer die je dagelijks gebruikt om ontstekingen in je luchtwegen te verminderen. Het bevat beclometason, een corticosteroïde die voorkomt dat je astmaklachten krijgt. Qvar werkt niet direct, maar helpt op de lange termijn om je astma onder controle te houden. Vergeet niet je mond te spoelen na gebruik om bijwerkingen te voorkomen.
Pulmicort (budesonide)
Pulmicort is een onderhoudspuffer met de werkzame stof budesonide. Deze bruine puffer gebruik je dagelijks om je luchtwegen rustig te houden en astma-aanvallen te voorkomen. Pulmicort is geen noodmedicijn, maar werkt op de lange termijn. Ook hier geldt: na inhalatie altijd even je mond spoelen.
Flixotide (fluticason)
Flixotide is een bruine astma puffer met fluticason als werkzame stof. Je gebruikt ‘m elke dag om je longen minder gevoelig te maken voor prikkels en ontstekingen te remmen. Flixotide helpt op de lange termijn om astma-aanvallen te voorkomen. Goed inhaleren én je mond spoelen is belangrijk bij deze puffer.
Deze puffers zijn er als dosisaerosol (spray) of poederinhalator.
Hoe gebruik je ‘m?
- Elke dag op een vast moment
- Meestal 1 tot 2 keer per dag
- Goed spoelen na gebruik om mondschimmel te voorkomen
Mogelijke bijwerkingen
- Heesheid of schorheid
- Witte aanslag in de mond (spruw)
- Irritatie in de keel
Spoel daarom altijd even je mond na gebruik. Dit vermindert de kans op bijwerkingen.
Bron:
Wat is de rode astma puffer?
De rode astma puffer is een combinatie-inhalator. Dat betekent dat er twee soorten medicijnen in één puffer zitten:
- Een corticosteroïde (ontstekingsremmer)
- Een langwerkende luchtwegverwijder (langwerkende bèta-2-agonist, oftewel LABA)
Samen zorgen ze ervoor dat je luchtwegen langdurig open blijven én minder snel ontstoken raken. Deze puffer gebruik je elke dag om je astma onder controle te houden.
Wat zit erin?
Veelvoorkomende combinaties zijn:
- Fluticason + Salmeterol
- Budesonide + Formoterol
Merken van rode puffers astma
Symbicort (budesonide + formoterol)
Symbicort is een rode puffer die twee stoffen combineert: budesonide (ontstekingsremmer) en formoterol (langwerkende luchtwegverwijder). Je gebruikt ‘m elke dag om astmaklachten te voorkomen, maar in sommige gevallen mag je ‘m ook gebruiken bij benauwdheid. Dat heet de SMART-methode. Vraag je arts of dat voor jou geldt.
Foster (beclometason + formoterol) – in sommige landen roze/rood
Foster is een roze puffer met een dubbele werking. Hij bevat beclometason (tegen ontstekingen) en formoterol (om je luchtwegen te openen). Deze combinatie helpt om je astma onder controle te houden en klachten te voorkomen. Je gebruikt Foster dagelijks, en soms ook extra bij klachten – maar alleen als je arts dat adviseert.
Deze puffers werken niet direct bij acute benauwdheid. Daarvoor heb je nog steeds je blauwe puffer nodig. Maar door dagelijks je rode puffer te gebruiken, verklein je de kans op aanvallen.
Hoe gebruik je de rode puffer?
- Dagelijks, meestal 2 keer per dag
- Soms wordt Symbicort ook gebruikt als zogeheten ‘SMART-therapie’, waarbij je deze puffer ook mag nemen bij klachten (vraag altijd je arts of dit voor jou geldt)
Mogelijke bijwerkingen
- Heesheid
- Trillende handen
- Sneller hartritme
- Droge mond
Tip: gebruik een voorzetkamer bij een spray of spoel goed je mond na gebruik van een poederinhalator.
Bron:
- Apotheek.nl over Symbicort
- Apotheek.nl over formoterol met budesonide inhalatie
- Apotheek.nl over astma bij volwassenen
Wat is de paarse astma puffer?
De paarse astma puffer lijkt sterk op de rode puffer. Ook deze bevat een combinatie van twee werkzame stoffen: een ontstekingsremmer én een langwerkende luchtwegverwijder. Je gebruikt ’m dagelijks om je astma onder controle te houden. Het verschil zit ‘m meestal in het merk of de dosering, niet zozeer in de werking.
Veel mensen herkennen de paarse puffer aan het ronde, paarse apparaatje dat je openklikt en tegen je mond zet. Dit is de bekende Diskus.
Wat zit erin?
- Fluticason + Salmeterol
Deze combinatie werkt goed bij mensen met matig tot ernstig astma die dagelijks onderhoudsmedicatie nodig hebben.
Merken van paarse puffers
Seretide Diskus – de bekendste paarse puffer in Nederland
Seretide Diskus is misschien wel de bekendste paarse puffer in Nederland. Hij bevat twee werkzame stoffen: fluticason (ontstekingsremmer) en salmeterol (langwerkende luchtwegverwijder). Je gebruikt Seretide elke dag om astmaklachten te voorkomen. Hij werkt niet direct bij benauwdheid, maar helpt wél om je astma stabiel te houden.
Airflusal is een paarse combinatiepuffer die vergelijkbaar is met Seretide. Hij bevat ook fluticason en salmeterol, en werkt dus op dezelfde manier: ontstekingen remmen en je luchtwegen langdurig openhouden. Airflusal wordt vaak voorgeschreven als voordeliger alternatief voor Seretide.
In sommige landen worden ook andere puffers paars genoemd, maar in Nederland is Seretide het bekendst in deze kleur. De paarse kleur helpt gebruikers om de puffer te onderscheiden van bijvoorbeeld de blauwe (voor acute klachten) of de bruine (alleen ontstekingsremmer).
Hoe gebruik je de paarse puffer?
- Dagelijks, meestal 2 keer per dag
- Goed blijven gebruiken, ook als je je goed voelt
- Na inhalatie: mond goed spoelen
Mogelijke bijwerkingen
- Heesheid of schorheid
- Spruw (witte aanslag in de mond)
- Hartkloppingen
- Trillende handen
Bron:
Wat is de roze astma puffer?
De roze astma puffer is misschien wat minder bekend bij het grote publiek, maar wordt regelmatig voorgeschreven. Net als de rode en paarse puffers bevat deze een combinatie van een ontstekingsremmer en een langwerkende luchtwegverwijder. De kleur roze is niet officieel medisch vastgelegd, maar in Nederland wordt de roze kleur vaak geassocieerd met het merk Foster.
Wat zit erin?
- Beclometason (ontstekingsremmer)
- Formoterol (langwerkende luchtwegverwijder)
Deze combinatie helpt bij het voorkomen van astma-aanvallen én houdt je luchtwegen langdurig open.
Merken van roze puffers
Foster – vaak in roze dosisaerosol
Foster is een roze puffer in de vorm van een dosisaerosol (spray). Hij bevat beclometason (ontstekingsremmer) en formoterol (langwerkende luchtwegverwijder). Je gebruikt deze puffer elke dag om je astma onder controle te houden. Door de sprayvorm is het belangrijk dat je rustig en diep inhaleert en daarna je mond spoelt.
Foster Nexthaler – poederinhalator-variant
Foster Nexthaler is de poederinhalator-variant van Foster. De werkzame stoffen zijn precies hetzelfde: beclometason + formoterol. Het verschil zit in de vorm van inhalatie: bij deze puffer adem je het poeder krachtig in via het mondstuk. Hij is handig voor mensen die moeite hebben met sprayinhalatie.
Soms wordt deze puffer ook als roze aangeduid vanwege de verpakking, maar dit kan verschillen per apotheek of fabrikant.
Hoe gebruik je de roze puffer?
- Dagelijks gebruik, meestal 2 keer per dag
- Bij sommige behandelplannen mag je deze puffer ook gebruiken bij acute klachten (na overleg met je arts)
Mogelijke bijwerkingen
- Heesheid of keelpijn
- Trillende handen
- Sneller hartritme
- Spruw (mondschimmel)
Spoel je mond dus ook na gebruik van deze puffer om bijwerkingen te beperken.
Bron:
Wat is de oranje astma puffer?
De oranje astma puffer wordt vaak ingezet als aanvulling op je onderhoudsmedicatie. Deze puffer bevat een langwerkende luchtwegverwijder, ook wel een LABA genoemd (langwerkende bèta-2-agonist). Hij zorgt ervoor dat je luchtwegen voor langere tijd ontspannen blijven, waardoor je minder last hebt van benauwdheid.
Belangrijk: deze puffer gebruik je nooit alleen. Altijd in combinatie met een ontstekingsremmer (zoals de bruine puffer of een gecombineerde rode/paarse puffer). Het gebruik van alleen een LABA is namelijk niet veilig bij astma.
Wat zit erin?
- Formoterol
- Salmeterol
Deze stoffen zorgen voor een langdurige verwijding van de luchtwegen, tot wel 12 uur lang.
Merken van oranje puffers
Oxis (formoterol)
Oxis is ook een oranje puffer en bevat de werkzame stof formoterol. Net als Serevent is het een langwerkende luchtwegverwijder, maar Oxis werkt meestal wat sneller: binnen 1 tot 3 minuten. Je gebruikt Oxis als onderhoudsmedicatie, altijd samen met een ontstekingsremmer. Niet geschikt als enige behandeling bij astma.
De kleur oranje wordt in de praktijk vooral gebruikt om deze langwerkende middelen visueel te onderscheiden van andere puffers. De precieze kleur kan per fabrikant verschillen, maar oranje komt veel voor bij Serevent.
Hoe gebruik je de oranje puffer?
- Meestal 2 keer per dag
- Altijd samen met een corticosteroïde
- Niet geschikt bij plotselinge benauwdheid
Mogelijke bijwerkingen
- Trillende handen
- Sneller hartritme
- Nervositeit
- Hoofdpijn
Bron:
Welke astma puffer heb jij nodig?
Dat hangt af van je klachten én hoe goed je astma onder controle is. Sommige mensen hebben genoeg aan alleen een blauwe puffer voor noodgevallen, terwijl anderen dagelijks een bruine, rode of paarse puffer nodig hebben om klachten te voorkomen. Je arts kijkt naar de ernst van je astma en bepaalt op basis daarvan welke behandeling het beste bij jou past.
Een paar richtlijnen op een rij:
- Heb je alleen af en toe last van benauwdheid?
Dan volstaat vaak een blauwe puffer met salbutamol.
- Heb je meerdere keren per week klachten?
Dan krijg je meestal een bruine puffer om dagelijks te gebruiken.
- Zijn je klachten moeilijk onder controle te krijgen?
Dan kan een combinatiepuffer (rood, paars of roze) nodig zijn, met zowel een ontstekingsremmer als een langwerkende luchtwegverwijder.
- Heb je ondanks onderhoudsmedicatie nog klachten?
Dan kan je arts een extra middel toevoegen, zoals een oranje puffer (langwerkende luchtwegverwijder), maar altijd in combinatie met ontstekingsremmers.
Vergeet niet: Je astma kan in de loop van de tijd veranderen. Wat nu goed werkt, is misschien over een paar maanden niet meer voldoende — of juist te veel. Blijf daarom goed in gesprek met je arts of apotheker, zeker als je merkt dat je vaker je puffer nodig hebt, sneller buiten adem raakt of ‘s nachts klachten krijgt.
En last but not least: gebruik je puffer altijd zoals voorgeschreven én met de juiste techniek. Anders komt het medicijn niet goed in je longen terecht.
Tip: bekijk samen met je apotheek hoe je je puffer het beste gebruikt.
Veelgestelde vragen over astma puffers
Mag ik mijn blauwe puffer elke dag gebruiken?
In principe is de blauwe puffer bedoeld voor noodgevallen of incidentele benauwdheid, niet voor dagelijks gebruik. Heb je ’m vaker dan 2 keer per week nodig? Dan is je astma waarschijnlijk niet goed onder controle en is het slim om met je arts te overleggen. Vaak is er dan extra onderhoudsmedicatie nodig.
Wat als ik mijn onderhoudspuffer vergeten ben?
Een keertje vergeten is geen ramp, maar probeer je routine zo snel mogelijk weer op te pakken. Heb je vaak last van vergeetachtigheid? Zet dan een herinnering in je telefoon of leg je puffer op een zichtbare plek. De werking van onderhoudsmedicatie bouw je namelijk langzaam op — en bij vergeten gebruik loop je meer risico op klachten.
Kan ik verschillende puffers tegelijk gebruiken?
Ja, dat komt vaak voor. Bijvoorbeeld een bruine puffer als onderhoud en een blauwe puffer als noodmedicatie. Of een rode puffer als combinatie-inhalator. Soms krijg je ook een extra luchtwegverwijder, zoals de oranje puffer, erbij. Volg altijd het behandelplan van je arts en bespreek bij twijfel of iets anders voelt.
Moet ik mijn mond spoelen na het gebruik van een puffer?
Alle puffers met corticosteroïden (zoals de bruine, rode, paarse en roze) kunnen spruw (mondschimmel) veroorzaken. Daarom is het belangrijk om na gebruik je mond goed te spoelen met water en het water uit te spugen. Zo voorkom je bijwerkingen zoals heesheid of een witte aanslag in je mond.
Zijn er alternatieven voor puffers?
Ja, er bestaan ook vernevelaars, inhalatiepoeder in capsule (Spiriva), tabletvormen (Prednisolon, Montelukast), maar puffers zijn meestal het eerste keus vanwege hun directe werking en lage dosering. Alleen als puffers niet goed werken of je moeite hebt met inhaleren, kan een arts iets anders voorschrijven.
